9 клас

Комплексная работа па беларускай мове і літаратуры

9 клас

 

Заданне 1. Упішыце кожную пару слоў у адпаведны слупок табліцы.

Абкапаць – абкапаць, вялікі – велічэзны, грубка – групка, звычайны – звычаёвы, знаць – знаць, козка – коска, круціцца – кружыцца, начынка – начынне, піла – піла, прыклад – прыклад.

сінонімы:

паронімы:

амографы:

амафоны:

амаформы:

 

Заданне 2. Размяркуйце тэрміны афікс, легенда, лексікаграфія, метафара, неалагізмы, пародыя, санет, сінтаксіс, стан, троп па названых групах.

1. лінгвістычныя тэрміны:

2. літаратуразнаўчыя тэрміны

3. лінгвістычныя і літаратуразнаўчыя адначасова:

 

Заданне 3. На аснове прапанаванага фразеалагізма ўзнавіце прыказку.

1) маўчанне золата.

2) спатрэбіцца вады напіцца

3) пагнацца за двума зайцамі

4) конь на чатырох нагах

5) ранняя птушка

 

Заданне 4. Адзначце сказы з парушэннем граматычнай нормы ва ўжыванні ступеней параўнання прыметнікаў. Запішыце гэтыя сказы правільна.

1. Этыкетная паслядоўнасць прывітанняў: маладзейшы вітае старэйшага, мужчына – жанчыну, маладзейшы па чыну – старэйшага.

2. На чале роду стаяў старэйшына – самы стары і паважаны прадстаўнік роду.

3. Самы старэйшы кенійскі школьнік, 88-гадовы Кімані Нганга Маруге, вымушаны быў пакінуць парту і адправіцца ў дом састарэлых.

4. Самы стары храм Горадні – Барысаглебскую царкву ХІІ стагоддзя, якую звычайна называюць Калоскай царквой або проста Каложай, чакае рэстаўрацыя і адбудова.

5. Найвышэйшых паказчыкаў па намалоце збожжа дасягнулі Іваноў Алег Анатольевіч, старэйшы камбайнер, і Паграбецкі Аляксей Леанідавіч, якія намалацілі 1201,9 тоны збожжа, убралі 416 гектараў.

 

Заданне 5. Правільна запішыце словазлучэнні, знайшоўшы неадпаведнасці ў іх арганізацыі.

падбаць за дзяцей  даведка пра стан здароўя  зарука для плённага развіцця  пачцівы да старых  імунітэт на хваробу

 

Заданне 6. Дапішыце сказы, улічваючы правапіс часціц не і ні.

Не хто іншы…  Ніхто іншы…  Нехта іншы…

 

Заданне 7. Раскрыйце дужкі, запішыце словы правільна. Выбар растлумачце.

(Абы)яку¹ – (абы)як²,

Або гэтак, або так.

(Абы)яку³ – абы,

(Абы)збыць⁴ (абы)куды⁵

(Абы)што⁶, (абы)чыё⁷,

(Абы)толькі⁸ не сваё.

(Абы)як⁹ – (абі)бок¹⁰.

Вось і ўвесь яго

Урок.

(Васіль Вітка)

 

Заданне 8. Запоўніце табліцу.

Тып мастацкага тэксту	Аўтар	Сапраўд-нае імя	Твор	Жанр	Асноўныя спосабы і прыёмы раскрыцця зместу
			“Паром на бурнай рацэ”		Гістарычная аснова. Рамантычная паэтыка. Павышаная эмацыянальнасць.
Вершаваны		Аркадзь Куляшоў	“Маці”		Трагізм падзей вайны. Фальклорныя вытокі сюжэта, народна-паэтычная вобразнасць
	Кандрат Крапіва		“Ганарысты Парсюк”	байка

 

Заданне 9. Устаўце прапушчаныя словы, назавіце твор і яго аўтара.

Па-над белым пухам вішняў,

Быццам сіні аганёк,

Б’ецца, ўецца_____________, лёгкі

Сінякрылы матылёк.

Навакол усё паветра

Ў струнах сонца залатых, -

Ён дрыжачымі крыламі

Звоніць __________ чутна ў іх.

І ліецца __________ песня –

Ціхі, ясны гімн вясне.

Ці не __________ напявае,

Навявае яго мне?

 

Заданне 10. Ніжэй прыведзеныя дзве цытаты з вядомага вам мастацкага твора. Як называецца гэты твор? Да якогароду і жанру літаратуры ён належыць? Хто яго аўтар? Якое імя мае галоўны герой?

Няхай той час, што згінуць мусіў

У беспрасветнай векаў мгле,

Для беспрыпыннай Беларусі

Хоць толькі ў песні ажыве.

Збіраць пачнём зярно к зярняці,

Былое ў думках ўваскрашаць,

Каб быт на новы лад пачаці

І сеўбу новую пачаць.

Так страшным стала яго імя

На ўсю аколіцу з тых дат

Паміж сваімі і чужымі,

Як страшны імем сваім кат.

З сваёй бярлогі на дарогу

Вылазіў, грозны, з булавой,

Як пошасць, сеяў скрозь трывогу,

Загоны росячы крывёй.

 

 

 ДАВЕДКІ               9 клас

Заданне 1.

сінонімы:	вялікі – велічэзны, круціцца – кружыцца
паронімы:	звычайны – звычаёвы, начынка – начынне
амографы:	абкапаць – абкапаць, прыклад – прыклад
амафоны:	грубка – групка, козка – коска
амаформы:	знаць (назоўнік) – знаць (інфінітыў), піла (назоўнік) – піла (дзеяслоў, пр.ч. ж.р.)

Заданне 2.

1. лінгвістычныя тэрміны:	афікс, лексікаграфія, сінтаксіс, стан
2. літаратуразнаўчыя тэрміны	легенда, пародыя, санет, троп
3. лінгвістычныя і літаратуразнаўчыя адначасова:	метафара, неалагізм

Заданне 3.

1) маўчанне золата.	Слова – серабро, а маўчанне – золата.
2) спатрэбіцца вады напіцца	Не плюй у калодзеж – спатрэбіцца вады напіцца.
3) пагнацца за двума зайцамі	За двума зайцамі пагонішся – ніводнага не зловіш.
4) конь на чатырох нагах	Конь на чатырох нагах, і то спатыкаецца.
5) ранняя птушка	Ранняя птушка зубкі цярэбіць, а позняя вочкі працірае.

КАМЕНТАРЫЙ: Пры праверцы ўлічваюцца і варыянты прыказак, блізкія па значэнні да арыгіналаў.

Заданне 4.

ПРАВІЛЬНЫ АДКАЗ: сказы 1, 3, 5.

1. Этыкетная паслядоўнасць прывітанняў: маладзейшы вітае старэйшага, мужчына – жанчыну, малодшы па чыну –старшага.

3. Самы стары кенійскі школьнік, 88-гадовы Кімані Нганга Маруге, вымушаны быў пакінуць парту і адправіцца ў дом састарэлых.

5. Найвышэйшых паказчыкаў па намалоце збожжа дасягнулі Іваноў Алег Анатольевіч, старшы камбайнер, і Паграбецкі Аляксей Леанідавіч, якія намалацілі 1201,9 тоны збожжа, убралі 416 гектараў.

Заданне 5.

падбаць за дзяцей	падбаць аб дзецях (пра дзяцей)
даведка пра стан здароўя	даведка аб стане (пра стан) здароўя
зарука для плённага развіцця	зарука плённага развіцця (плённаму развіццю)
пачцівы да старых	пачцівы са старымі
імунітэт на хваробу	імунітэт супраць хваробы

Заданне 6.

Не хто іншы, як удзельнік алімпіяды, ведае асаблівасці падрыхоўкі да яе  Ніхто іншы не ведаў, толькі ён, як цяжка рыхтавацца да алімпіяды.  Нехта іншы, можа, і не ведае адказу на заданне, але толькі не мы.

Заданне 7.

(Абы)яку1 – (абы)як2, Або гэтак, або так. (Абы)яку3 – абы, (Абы)збыць4 (абы)куды5 (Абы)што6, (абы)чыё7, (Абы)толькі8 не сваё. (Абы)як9 – (абі)бок10. Вось і ўвесь яго Урок. (Васіль Вітка)	абыяку, абы-як
	абыяку
	абы збыць, абы-куды
	абы-што, абы-чыё
	абы толькі абыяк

КАМЕНТАРЫЙ: У тэксце аўтар па-майстэрску “абыграў” значэнне элемента абы, які выступае ў ролі часткі назоўніка – абыяк (абыяку), - з якім пішацца разам; часткі прыслоўя ці займенніка, з якімі ён пішацца праз злучок –абы-як. абы-куды, абы-што, абы-чыё; умоўнага злучніка ў спалучэнні з часціцай толькі (абы толькі не сваё) ці часціцы са значэннем паслаблення патрабаванняў да дзеяння (абы збыць), з якімі, канешне, пішацца асобна.

Заданне 8.

Празаічны, Уладзімір Караткевіч, Уладзімір Караткевіч, апавяданне; Аркадзь Куляшоў, балада;

Вершаваны, Кандрат Атраховіч, {алегорыя, увасабленне людзей праз жывёл, камічнасць сітуацыі, гумар, блізкасць мовы да гутарковай і іншай характарыстыкі выяўленчых сродкаў}, не могуць лічыцца няправільнымі адказы, якія характарызуюць толькі змест і ідэю твора (высмейванне невуцтва, выкрыццё заганаў і да т.п.).

Заданне 9.:

Шпаркі, ледзьве, хваляй, сэрца. “Маёвая песня”. Максім Багдановіч

Заданне 10.

“Магіла льва”, ліра-эпас (ліра-эпічны), паэма, Янка Купала, Машэка

 

раскрыть » / « свернуть