Тэма: Знакі прыпынку паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах. Працяжнік паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах.
Мэты:
адукацыйная: стварыць умовы для замацавання ведаў аб правілахпастаноўкі працяжніка паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах;садзейнічаць выпрацоўцы ўменняў правільна пунктуацыйна афармляцьбяззлучнікавыя складаныя сказы, інтанаваць іх; спрыяць удасканаленнюўменняў вызначаць межы прэдыкатыўных частак, будаваць бяззлучнікавыяскладаныя сказы з простых, заўважаць і выпраўляць памылкі ў пастаноўцызнакаў прыпынку паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах;
развіваючая: спрыяць развіццю ўменняў працаваць у парах, групах ісамастойна; спрыяць развіццю ўмення знаходзіць і выпраўляць памылкі ўчужым і ўласным пісьмовым выказванні, ацэньваць сваю працу на ўроку;садзейнічаць развіццю маўлення вучняў; дапамагчы вучням у фарміраваннічуйнасці да роднай мовы;
выхаваўчая: садзейнічаць выхаванню пачуцця адказнасці за вынікі сваёй працы, станоўчых адносін да набыцця ведаў.
Тып урока: урок замацавання ведаў, уменняў і навыкаў.
Абсталяванне: запісы на дошцы, індывідуальныя лісты з заданнямі.
Ход урока
І.Арганізацыйны этап.
Настаўнік вітаецца з вучнямі, жадае ім поспеху на ўроку.“Прытча пра ляноту”:
Багаты чалавек збіраўся ў далёкае падарожжа і вырашыў аддзячыць сваім лепшым работнікам. Аднаму даў пяць рублёў, другому – тры, а трэцяму – адзін рубель. Праз некаторы час, вярнуўшыся, ён спытаў у работнікаў, як тыя распарадзіліся грашыма. Той, што атрымаў пяць рублёў, патроіў свой “капітал”, той, што атрымаў тры рублі, - падвоіў. А трэці моўчкі стаяў, заціснуўшы свой рубель у руцэ.
Багацей раззлаваўся і забраў грошы ў трэцяга работніка, прамовіўшы:
- Я даў табе шанс стаць багатым, а ты не скарыстаўся ім. – А потым дадаў: - Кожнаму, хто сумленна працуе, заўсёды прыбавіцца і далучыцца. А ў гультая і таго не стане.
- Што нам гаворыць дадзеная прытча?
- Я жадаю вам працаваць сумленна і ўзбагаціць свае веды. Бо трывалыя веды вам спатрэбяцца не толькі на сённяшнім уроку, але і ў вашым самастойным жыцці.
ІІ. Паведамленне тэмы ўрока і яго мэты
1. Настаўнік агучвае тэму ўрока, адзначаючы, што гэта другі ўрок усістэме ўрокаў па вывучэнні правілаў пастаноўкі працяжніка паміж часткаміў бяззлучнікавых складаных сказах.
2. Настаўнік паведамляе тэму ўрока.
3. Настаўнік прапануе вучням самім акрэсліць задачы для ўрока.
Вызначэнне задач праходзіць у выглядзе гульні «Так ці не»:
1) Нам неабходна замацаваць веды аб правілах пастаноўкі працяжніка паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах (так).
2) Неабходна вучыцца правільна пунктуацыйна афармляць бяззлучнікавыя складаныя сказы, іх інтанаваць (так).
3) Неабходна замацаваць веды аб правілах пастаноўкі кропкі з коскай паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах (не).
4) Неабходна ўмець выконваць разнастайныя практыкаванні ў межахпрапанаванай тэмы (так).
5) Неабходна паспяхова выканаць тэставае заданне ў канцы ўрока(так).
6) Неабходна атрымаць добрую адзнаку за працу на ўроку (так).
ІІІ. Праверка дамашняга задання
1. Праверка ведання тэарэтычнага матэрыялу. Лінгвістычнаепаведамленне вучняў па тэме «Правілы пастаноўкі працяжніка паміжчасткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах» (2–3 вучні).
2. Праверка пісьмовага дамашняга задання (робіцца выбарачнаяправерка).
ІV. Праца па тэме ўрока
Вучням прапануюцца лісты з заданнямі:
1. Суаднясіце бяззлучнікавыя складаныя сказы з сэнсавымі адносінамі, што ўзнікаюць паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах.
1) Цягнік нячутна крануўся – пабегла назад прывакзальная плошча. 2)Адны днямі корпаюцца на градах, другія бегаюць у бліжэйшы лясок у грыбы,некаторыя проста вылежваюць у гамаку – звычайнае лета ў дачным пасёлку. 3) Умееш быць сябрам – людзі ўмеюць гарнуцца да цябе. 4) Віця пашпацыраваў па тратуарах, пахадзіў па парку – весялей не стала. 5) Засмяялася – званочак зазвінеў. 6) Хай пойдзе суткі цёплы дождж – папараць зазелянее і дагоніць малады сасняк.
Адносіны: а) супрацьпастаўлення; б) умовы, часу; в) хуткая зменападзей або вынік; г) абагульненне папярэдніх частак; д) параўнанне.
На дошцы адказ: 1) – в); 2) – г); 3) – б); 4) – а); 5) – д); 6) – б) Самаправерка.
2. Дыферэнцыраваная праца
Варыянт 1. Запішыце сказы, на месцы пропускаўпастаўце знакі прыпынку. Растлумачце іх пастаноўку (вучні працуюць калектыўна):
1. Будзільнік зазвінеў_Дзімка расплюшчыў вочы, аднак уставаць неспяшаўся. 2. Рыгор успомніў_з Раманам яны пазнаёміліся на гастролях уМаскве. 3. Гультай за работу_мазоль за руку. 4. Няма народаўмалых_бываюць малыя паэты. 5. Пахнуць па-хатняму грады_сакочуцьконікі_стаіць жніўны месяц.
Варыянт 2. Прачытайце сказы. Выпраўце памылкі (дзе трэба) упастаноўцы знакаў прыпынку паміж часткамі бяззлучнікавыхскладаных сказаў. Запішыце выпраўленыя сказы. Праверце сябе паэталоне (вучні працуюць кожны самастойна):
1. Ступіш на ганак: пад нагамі ўгнуцца і зарыпяць старыя дошкі. 2.Побач з пшаніцай пасеялі лён, побач з рабінай красуецца клён. 3. Мы ўдваіхпаспрабавалі ламаць дзверы; нічога не выходзіла. 4. Закаханых пераседзецьбыло нельга – яны не развітваліся да світання. 5. Сонца падымалася вышэй –пад яго промнямі выпаралася раса.
Эталон
1. Ступіш на ганак – пад нагамі ўгнуцца і зарыпяць старыя дошкі. 2.Побач з пшаніцай пасеялі лён, побач з рабінай красуецца клён. 3. Мы ўдваіхпаспрабавалі ламаць дзверы – нічогане выходзіла. 4. Закаханых пераседзецьбыло нельга: яны не развітваліся да світання. 5. Сонца падымалася вышэй –пад яго промнямі выпаралася раса.
Варыянт 3. Перабудуйце простыя сказы ў бяззлучнікавыя.Расстаўце знакі прыпынку (вучні працуюць самастойна):
1. Вецер суняўся. Завея скончылася. У цёмным небе з’явіўся месяц. 2.Па лесе імчаўся гул. Пачалася навальніца. 3. Закончыўся рабочы дзень. Усезаспяшаліся дадому. 4. Света прыслухалася. Чуваць гуллівая песня шпакакаля новай шпакоўні.
Хвілінка адпачынку.
3. Графічны дыктант.
Настаўнік чытае бяззлучнікавыя складаныя сказы, а вучні прастаўляюць у сшытках толькі знакі прыпынку паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах. Адзін вучань выконвае заданне на дошцы, а потым, пасля праверкі настаўнікам, вучні робяць самаправерку ў сваіх сшытках.
1) Кончыўся дождж – усе зноў узяліся за працу (–).
2) Калыхаліся палахлівыя чароты, пагойдваліся стройныя сітнякі, лес шапацеў лісточкамі – усё гэта злівалася ў прыгожую музыку (, , –).
3) Тут спрадвеку павялося: жаданых гасцей сустракалі хлебам-соллю (:).
4) Густа зацвіў чабор на пясчаных узгорках, трава на заліўных лугах паднялася ў пояс (,).
V. Кантроль
Тэставае заданне
1) Адзначце бяззлучнікавыя складаныя сказы, у якіх на месцы пропускаў трэба паставіць працяжнік:
а) Алесь зразумеў … нервовасць Кастуся можа сапрсаваць справу.
б) Вецер загуляе … хвойнік, лозы гнуцца.
в) Не туман на рацэ плыве … прыдрамалі ў цясніне аблокі.
г) Любіце працу … у ёй найбольшы смак жыцця.
2) Адзначце схему, якая адпавядае сказу. Знакі прыпынку не пастаўлены:
Кранеш галінку … мокрая гронка язміну асыпаецца пялёсткавым дажджом.
а) [ ], [ ].
б) [ ]: [ прычына].
в) [ ] – [час, умова ].
г) [ ] – [вынік, вывад ].
А д к а з ы: 1) б), в); 2) г).
VІ. Падвядзенне вынікаў урока. Рэфлексія
Спачатку вучні даюць ацэнку сваёй працы на ўроку, вызначаюць, ці выкананы задачы, прагназуюць вынікі выканання тэставага задання, а затым настаўнік робіць свае заўвагі, паведамляе, што выніковая адзнака будзе выстаўлена пасля праверкі тэстаў.
Зварот да тэксту прытчы “Прытча пра ляноту”.
- Ацаніце, калі ласка, сваю работу на ўроку. Хто з вас узбагаціў свае веды, а хто застаўся сядзець убаку, заціснуўшы “свой рубель у руцэ?”
VІІ. Дамашняе заданне
Паўтарыць тэарэтычны матэрыял па памятках. Практыкаванне 191.
разгарнуць » / « згарнуць